Ukrayna Rusya savaşı gündemi takip edenlerin hakim olduğu ve üzerine birçok komplo teorilerinin eklenmesine neden olan bir olaydır. Olayın başlangıç sebebi olarak Rusya devlet başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’dan ayrılmak için silahlı mücadele başlatarak bağımsızlığını ilan eden Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetlerini tanıdığını duyurması ile savaşın başlaması neden olarak gösterilmektedir. Rusya devlet başkanı Vladimir Putin, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ’ye yönelik ülkesinde Neo Nazileri güçlendirme suçlaması savaş için bir diğer gerekçe olarak karşımıza sunulmaktadır.
Ukrayna ve Rusya Geçmişi Hakkında Bilinmesi Gerekenler
21 Mart 1922 yılında Sovyetler Birliği Kuruluş Antlaşması sonrasında kurulan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği(SSCB) ilk başkanını, kongre tarafından 30 Aralık 1922’de ilk başkanı olarak Vladimir Lenin seçildi. SSCB İkinci Dünya savaşında başkent Moskova dahil olmak üzere birçok toprağını Adolf Hitler başkanlığındaki Alman İmparatorluğu tarafından işgal edildi. İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD ve SSCB blokları arasında gerçekleşen iki kutuplu dünya düzeni ile soğuk savaş süreci başladı. Soğuk Savaş sürecini ABD öncülüğündeki NATO ordusu kazanınca SSCB dağılma sürecine girdi. Dağılma sürecinden sonra Ukrayna, Rusya, Estonya, Azerbaycan, Ermenistan, Kazakistan, Belarus, Tacikistan, Moldova, Litvanya, Letonya, Gürcistan, Kırgızistan, Litvanya ve Türkmenistan olmak üzere 15 yeni devlet kuruldu. Birleşik Rusya Partisi genel başkanı ve eski Rus gizli istihbarat servisi(KGB) personeli Vladimir Putin’in devlet başkanı olmasıyla toparlanma sürecine giren Rusya, güçlendikçe geçmişte yaşadığı parçalanmanın getirdiği olumsuz durumları sonlandırıp kaybettiği toprakları yeniden kazanma girişimlerini başlattı.
Rusya’nın Dağılan SSCB’den Doğan Ülkelere Askeri Müdahalesi
Rusya’nın kendisine bağlı olan hükümetlere karşı yapılan devrimlere karşı cevap olarak direkt veya dolaylı yoldan askeri müdahalelerde bulunması ile başlayan sürecin ilk ayağı Gürcistan oldu. Rusya’nın yaptığı ilk askeri müdahale dağılan ülkelerden birisi olan Gürcistan ile başladı. Gürcistan’da 2003 yılında Rusya yanlısı iktidarın güller devrimi ile devrilmesinden sonra Rusya ile diplomatik sorunlar başladı. Rusya’nın, Gürcistan kendisine bağlı Güney Osetya ve Abhazya Halk Cumhuriyetleri’ni Ağustos 2008’de tanımasından sonra Gürcistan Ordusunun 8 Ağustos 2008 tarihinde saldırı başlatmasının ardından taraflar arasında şiddetli çatışmalar başladı. Çatışmalara Rusya’nın Güney Osetya ve Abhazya Cumhuriyetleri’nin katılması sonucunda Gürcistan aleyhine dönen bir süreç başladı. 16 Ağustos 2008 tarihinde Gürcistan aleyhine sonuçlanan savaşlarda Güney Osetya ve Abhazya Gürcistan’dan ayrıldı.
Rusya’nın toprak genişlemesi için resmi olarak yaptığı ilk olay olan 18 Mart 2014 yılında Ukrayna’ya bağlı Karadeniz de bulunan Kırım yarımadasının ilhak edilmesidir. Bu olayın en önemli etkisi Rusya yanlısı devlet başkanı olan Viktor Yanukoviç’e karşı 18 Şubat 2014 tarihinde başlayan, Yanukoviç’in Rusya’ya sığınması ile sonuçlanan Onur Devrimi’dir. Rusya Ukrayna’da yaşanan Onur Devrimi’ne karşı olduğunun ilanıdır. Bugün yaşanacak olan Rusya-Ukrayna savaşının en büyük adımı olarak tarihi kayıtlara geçmektedir.
2018 yılında Ermenistan’da Rusya yanlısı Serj Sarkisyan yönetiminin devrilmesi ile sonuçlanan Kadife Devrimi sonucunda Batı/ABD yanlısı Nikol Paşinyan devlet başkanı oldu. İki sene sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında Dağlık Karabağ merkezli savaş başladı. Bu yaşanan savaş sonucunda Rusya Dağlık Karabağ’a askeri gücünü yerleştirdi.
Ocak 2022’de Kazakistan’da hükümetin yaptığı petrol, doğal gaz ve diğer zamları protesto etmek amacıyla toplumsal bir ayaklanma gerçekleşti. Bu süreçte hükümetin devrilmesine rağmen halk ayaklanması durmayınca Kazakistan devleti Rusya’dan askeri güç talebinde bulundu. Yaşanan kanlı operasyonlar sonucunda ayaklanma bastırıldı ve Rusya, Kazakistan ve bölge üzerindeki askeri etkinliğini artırdı.
24 Şubat 2022 tarihinde Rusya Ukrayna’ya askeri güç kullanarak işgal başlattı. Rusya’nın ülkenin doğu ve güney bölgelerinden ilerlemesinin yanı sıra kuzey komşusu olan Belarus tarafından başkent Kiev’e yönelik ilerleme kaydettiğine yönelik raporlar gelmektedir. Bunlardan en ünlüsü ile Çernobil Nükleer Tesisinin olduğu şehrin Rusya’nın kontrolüne geçmesidir. Bu olay halen devam etmekte olup Rusya ve Ukrayna’nın askeri olarak ciddi şekilde personel kayıplarının ve esirlerin olmasının yanı sıra sivil kayıplarda yaşanıyor. Savaşın en yoğun yaşandığı Ukrayna şehirleri başkent Kiev, Odessa, Harkov’dur. Yaşanan bu savaş sırasında insanlar farklı ülkelere yönelmek yerine kendi ülkesinde kalıp Rus Ordusuna karşı silahlı olarak karşı durmaya çalışıyor. Rusya ayrıca Ukrayna Ordusu’na çağrı yaparak hükümete askeri darbe yaparak kendileriyle müzakere olarak anlaşabileceklerini duyurdu. Ayrıca sivil hükümet ile görüşme için müzakereler yapılmaktadır. Rusya bu saldırılar ile Ukrayna’nın Karadeniz ile deniz bağlantısını keserek Karadeniz üzerindeki hakimiyetini güçlendirecektir. Rusya’nın 2003 yılında ABD’nin Saddam Hüseyin Irak’ını birkaç gün içerisinde ele geçirmesine benzer bir durum içerisine girerek güç gösterisi yapmak istiyordu fakat şimdilik görünen o ki bu durum uzak görünüyor.
Konu hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız Ukrayna Çatışması: Rus Kuvvetleri Üç Taraftan Saldırıyor yazısını da okuyabilirsiniz.
