Marksizmin edebiyata yansımasıyla oluşan edebiyat akımına toplumcu gerçekçilik denmektedir. Özellikle toplumsal olaylarla ilgili kitaplar okumak isteyenlerin favori akımı olduğunu söylememizin mümkün olduğu toplumcu gerçeklikle ilgili en başarılı kitap örneklerine değineceğimiz bu yazıda, gelin önce edebi akım kavramının ne demek olduğunu ele alalım.
İçindekiler
Edebi Akım Nedir?
Bir grup sanatçının bir araya gelerek hem biçim hem de içerik açısından benzer eserler kaleme almaları edebiyat akımlarının ortaya çıkmasını doğurur. Yazılan eserler her ne kadar benzerlikler gösterse de konu açısından oldukça farklıdır. Edebi akımların doğuşu edebiyat tarihinin incelenmesi açısından işleri çokça kolaylaştırmıştır.
Sıradaki bölümümüzde yazımıza konu olan toplumcu gerçekçiliğin özelliklerine değinelim.
Toplumcu Gerçekçi Roman Özellikleri
- Toplumcu gerçekçilik en ideolojik edebiyat akımlarından biridir. Toplumu yerine göre insan haklarına dair, yerine göre yönetime dair yerine göre de toplumsal bilince dair bilgilendiren bu akım özellikle Fransız İhtilali gibi dünyayı derinden etkileyen olaylara değinmektedir.
- Eserlerini toplumcu gerçekçilik etrafında şekillendiren sanatçılar “Sanat toplum içindir.” fikrine inanmaktadır. Bu doğrultuda da yazarlar, yapıtlarında sürekli olarak karşılarındaki kişinin etrafında olup bitenleri fark etmesini hedeflemektedir.
- Bu akımda kolektivizmin yeri oldukça önemlidir. Çünkü toplumu oluşturan insanların ancak birlikte hareket edip kolektif bir bilinç oluşturarak etraflarındaki sorunları aşacaklarına inanılır.
- Halkçılık ve köycülük gibi kavramları hümanist bir bakış açısıyla ele alan akım, karşısındaki kişiyi derinden etkileyen eserlerin içeriklerine ve biçimlerine yön vermiştir.
Kolektivizm
Toplumcu Gerçekçi Romanlar
Sıradaki bölümümüzde sizlere okurken ruhunuzun derinden etkilendiğini hissedeceğiniz ya da kendinizi anlatılan olaydaki bir başrol sanacağınız kadar gerçekçi anlatıma sahip toplumsal romanlardan bahsedeceğiz. Değinilen kitapları mutlaka okumanızı öneririz!
Emile Zola- Germinal
Maden ocaklarında çalışan kişilerin savaş dolu öyküsünü anlatırken burnunuza ortamdaki kömür kokusunun geleceği gerçeklikte bir roman okumak ister misiniz? Cevabınız evet ise Germinal, sizin en sevdiğiniz roman olmaya aday; bizden söylemesi…
- yüzyılda ücretlerini artırmak isteyen maden işçilerinin burjuva ile olan savaşını konu edinen Germinal, hem burjuva ile proletaryanın çatışmasını hem de proletaryanın kendi içindeki çatışmasını okuyucuyla buluşturmaktadır. Genç ve sosyalist işçi Etienne’in zor koşullarda çalışılan bir maden ocağına sahip Montsou’ya gelmesiyle başlayan kitapta çalışılması güç ortama rağmen maaşın az olmasının doğurduğu sonuçları soluksuz okuyacaksınız. Aynı zamanda aşka, aile bağlarına ve kolektif bilince de değinen bu kitabı asla unutamayacaksınız.
Honore De Balzac – Goriot Baba
Toplumdaki yozlaşmış aile bağlarını, alt ve üst sınıf arasındaki farklılığı gerçekçi bir üslupla kaleme alan Balzac’ın en önemli romanlarından Goriot Baba, hayatını iki kızına adayan zengin Goriot babanın bir pansiyona taşınmasıyla başlar. Onlar için her şeyi yapmayı göze aldığı kızlarına her istediklerinde para gönderen Goriot Baba, kızlarının eşleri tarafından kabul görmediğindeyse onlardan uzak kalmanın zorluğuyla yüzleşir. Pansiyonun en lüks odasında kalırken zamanla en kötü odasında kalmaya başlayan ve böylelikle etraftaki herkesin küçümseyen gözleriyle karşılaşan Goriot Baba’daki diğer ana karakter de aynı pansiyonda kalan genç hukuk öğrencisi Rastignac’tır. Toplumun en üst sınıfına birden sıçramak isteyen ve bu uğurda ilkesiz davranışlar sergilemeye bile razı olan Rastignac’da bizi 19. Yüzyıl Paris insanlarının bir diğer yüzüyle yüzleştiriyor.
Yazıldığı dönemde toplumun zamanla parasını kaybeden birini nasıl dışladığını ve aşağıladığını; yükselmek isteyen bir gencin de hırsları uğrunda nasıl savaştığını gösteren gerçekçi bir anlatımın keyfini sürmek için bu kitabı mutlaka okumalısınzı!
Son önerimizi ise Türk Edebiyatı’ndan seçtik.
Orhan Kemal – Gurbet Kuşları
Toplumcu gerçekçilik akımının ülkemizdeki önemli temsilcilerinden Orhan Kemal’in kaleme aldığı Gurbet Kuşları kitabı, ilk kez 1962 yılında yayınlanmıştır. Kitabın ana karakteri Orhan Kemal’in diğer bir kitabı Bereketli Topraklar Üzerinde’deki İflahsızın Yusuf’un oğlu İflahsızın Mehmet’tir.
Roman, Türkiye’nin bir dönemler ki en büyük sorunlarından köyden kente göçü konu edinmiştir. İstanbul’a gelen kişilerin burada nasıl sömürüldüğünü, kendi değerlerinden nasıl ödün verdiğini ve insanların evlilik yolculukları sırasında nasıl zorluklar yaşadığını gerçekçi bir şekilde okuyucuyla buluşturan roman, göç kararı alan kişilerin İstanbul’da yaşayacağı değişimi tüm çıplaklığıyla anlatmıştır.
Yazılışının ardından yaşanan olayları tüm çıplaklığıyla yansıtışıyla çok sevilen kitabın konusu aynı zamanlarda aynı isimli bir filme de konu olmuştur. Filmin adının Gurbet Kuşu olması her ne kadar film ve kitabın aynı olduğunu düşündürse de aslında Orhan Kemal filmi yazarken bu kitabındaki olaylardan yalnızca biraz esinlenmiştir.
Okuyucuları tarafından çok sevilen toplumcu gerçekçi romanlardan 3 tanesini sizinle paylaştık. Dileriz bu kitapları okur ve siz de oldukça kaliteli vakit geçirirsiniz.
